• آذربایجان شرقی در یک نگاه ( تاریخ تبریز، فرهنگ ، جاده ابریشم ، جمعیت ، آب و هوا ، دین ، مشاهیرو مفاخر استان ، اماکن و آثارتاریخی ، جاذبه های گردشگری، روستا ها ، موزه ها ، صنایع دستی، ورزش های زمستانی ، سوغات ،غذا های سنتی ، لباس محلی ، موسیقی محلی ، رقص محلی ، اسطوره های آذربایجان شرقی ، تیم محبوب فوتبال استان ، آبگرم های درمانی ، غارهای استان ،محصولات کشاورزی ، مهمان نوازی مردم ، پول رایج ، اخذ ویزای ایران ، مراکز خدمات رفاهی ، اعیاد و جشن ها ، هنرمندان ، نقشه گردشگری تبریز،چهره مردم آذربایجان ، موقعیت جغرافیایی استان ، شهرستان های استان ، کشور های هم مرز ، گونه های گیاهی و جانوری استان ، عشایر استان ، صنعت استان ، خط راه آهن و فرودگاه ، ترمینال ، خانه های قدیمی)

               تبریز در روزگارانی نه چندان نزدیک، به دلیل قرار گرفتن در چهارراه تجارت جاده ابریشم شاهد مسافران و تاجران فروانی از نقاط دور و نزدیک جهان بوده که کوچه و بازار این شهر کهن گام های این مسافران را لمس کرده و نیز شاهد عینی خاطرات هر یک از این مسافران هستند و نیز میتوان به بزرگ ترین بازار سرپوشیده جهان که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده اشاره کرد که در این کلانشهر جای گرفته است
با این حال، مهمانوازی مردم تبریز همیشه دلیل مضاعفی بر حضور گردشگران داخلی و خارجی بوده و است مردم بی صبرانه منتظر قدم های مبارک مهمانان هستند و همواره شعر معروف استاد شهریار شیرین سخن را

                                                                 تبریز است و جان قربان جانان می کند

                                                                                        سرمه چشم خود از غبار کفش مهمان میکند .
                                                                                                                                            

این سایت ((تبریز توریست)) با عشق به  تمام دوستداران سفر و جهانگردی تقدیم میگردد ، باشد که توانسته باشیم تبریز  را در حد شانش به جهانیان بشناسانیم . از صمیم قلب منتظر دریافت نظرات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم.

                                  امیر حق شناس راهنمای گردشگری میراث فرهنگی                amir.haghshenas@yahoo.com

جشن نوروز یا جشن سال نو

نوروز مقدمه‌هايي را هم دارد، زنان كدبانوي آذري از چند روز مانده به عيد دست به كار مي‌شوند و كار خانه‌تكاني را آغاز مي‌كنند. شستن فرش‌ها، گردگيري، رنگ كردن خانه و تزيين اتاق مهمان (قوناق اتاقي) از جمله اين كارهاست

و نشان از تغییر اساسی دارد تغییری که مردم بدان باور دارند ، از آن گذشته  به خرید لباس های نو مشغولند، تهيه تخم مرغ رنگ‌شده، تهيه سبزه و سمنو و آماده كردن سفره عيد از ديگر امور مقدماتي عيد نوروز هستند. سفره هفت سین با  سبزه، سیب ، سمنو، سکه ، سرکه، سماق ، سنجد ، سیر ، آب ، آینه وقران در اولین ساعات نوروز چیده شده و تا سیزده فرودین در خانه ها تزئین شده می ماند . دید و بازدید اقوام با لباس های نو ، کفش های برق زده  ، شادابی بچه ها و زنان و مردان  نشان از عید و شادی دارد.

نوروز بزرگ‌ ترين عيد مردم آذربايجان محسوب مي‌شود و در تمامي مناطق اين خطه از ايران‌ زمين برگزار مي‌شود. آذربايجاني‌ها از اين عيد با عنوان‌هايي چون « نوروز بايرامي» و «ايل بايرامي» ياد مي‌كنند و گاه لفظ بايرام به معناي عيد عموما به اين عيد بزرگ اختصاص داده مي‌شود. واژگاني چون «‌بايرام آخشامي» (شب عيد)، «بايرام آيي» (ماه عيد)، «بايرام گوني» (روز عيد)، « بايرام بازاري» (بازار عيد)، « بايرام سفره‌سي» (سفره‌ي عيد)، «‌بايرام پالتاري» (لباس عيد)، «بايرام يومورتاسي» (تخم‌مرغ عيد)، «بايرام ايش لري» (كارهاي عيد)، «بايرامليق» (عيدي) و … همه و همه در ارتباط با عيد نوروز استعمال مي‌شوند. در گذشته مردم اين منطقه از واژه بايرام براي نام‌گذاري فرزندان خود نيز بهره مي بردند. ممكن بود كودكي در روز عيد نوروز متولد شود و نام‌هايي چون بايرام، بايرامعلي، بايرام خاتون، نوروز، نوروز علي و … را به خود گيرد. تبريك‌هايي چون «‌بايرامئز مبارك اولسون» (عيدتان مبارك‌باد)، «يوز بئله بايراملار گوره سيز (صد سال از اين عیدها ببینید)، «گلن گون لريز خيره قالسين» (روزهاي آينده‌تان به خير و نيكي ختم شود)، « نئچه بئله ايل لره يئتيشه سيز» (سال‌هايي به همين خوبي در پيش رو داشته باشيد) و … از رايج‌ترين شادباش‌هاي مردم آذربايجان به مناسبت عيدنوروز است. ‌

آغاز سال نو خورشيدي و فرارسيدن عيد نوروز فرصتي است براي احياء بسياري از سنت‌هاي قديمي كه از آن جمله مي‌توان به دادن بايراملئق (عيدي) و ايل سيكه سي (سكه سال) اشاره داشت. بايراملئق يا عيدي هديه‌اي است كه افراد به مناسبت فرا رسيدن عيد به همديگر مي‌دهند و معمولا اين هديه از طرف بزرگترها به كوچكترها داده مي‌شود . يك اسكناس تازه تا نخورده. اسكناس نو متداول‌ترين نوع بايراملئق است كه افراد به همديگر مي‌دهند. در بسياري از خانواده‌ها پدر اسكناس‌هاي نويي را در ميان صفحات قرآن كريم نگهداري مي‌كند و بعد از لحظه تحويل سال نو به اعضاي خانواده هديه مي‌دهد. دادن عيدي به تازه عروس‌ها و تازه دامادها و نامزدهاي جوان از اهميت فراواني برخوردار است . اما دادن «ايل سيكه سي» يا «سكه سال» رسم ديگري است كه در نزد مردم ديار آذربايجان به مناسبت عيد نوروز متداول است. معمولا برخي افراد كه به داشتن دستي با بركت و يا به اصطلاح آذري‌ها دستي سبك مشهورند با آغاز سال نو به دوستان و آشنايان «ايل سيكه سي» مي‌دهند تا با دريافت نخستين پول سال از چنين دست مباركي سالي پر رونق و خوب از لحاظ اقتصادي داشته باشند. فردي كه «ايل سيكه سي» مي‌دهد ممكن است پيرمردي 80 ساله باشد و يا كودكي 7 ساله هيچ تفاوتي ندارد بلكه ملاك بركت دست است و بس.

چهارشنبه سوری:

مردم آذربايجان عقیده داشتند كه آب پاشيدن، زندگي را با سعادت قرين مي كند، به همين علت در شب چهارشنبه سوري به روي هم آب يا گلاب مي پاشيدند.

فرستادن خُنچه يا هديه از منزل داماد به منزل عروس، پريدن از روي آتش، جمع شدن خانواده ها در خانه مسن ترين فرد فاميل، پذيرايي از ميهمان با خوراكيهاي معمول اين شب مثل آجيل كه 7 نوع خوراكي را شامل مي شد، از ديگر رسوم اين شب است و كسي كه حاجتي دارد، بايد تقسيم آجيل را به عهده مي گرفت تا مرادش برآورده شود.

اما امروزه رسوم و آئین های این روز که هر کدام فلسفه ای دیرین برای خود داشته و براساس فرهنگ و باور مردم پایه ریزی شده بود، از سنت به خاطره و از جشن و شادی به افسانه و داستانی شیرین برای کودکان بدل شده است.

اين سنت های ديرينه رفته رفته كمرنگ مي شود زيرا مراسمي كه امروزه به نام جشن شب چهارشنبه سوري در شهرهاي بزرگ ايران برگزار مي شود، نه شور و شادي بلكه به نوعي جنگ و نزاع شبيه است كه اين امر در آذربايجان شرقي نيز چون ديگر مناطق بخصوص كلانشهرهاي كشور به روشني به چشم مي آيد.

در ميان مراسم هاي اين شب آتش روشن كردن و پريدن از آن با اعتقاد به ايجاد روشني در شب و مبارزه با تاريكي و همچنين از بين بردن آلودگي ها با رد شدن از آتش اهميت ويژه اي داشته و توجه به جايگاه آتش كه نقش بالايي در زندگي انسانها دارد و بدون وجود آن زندگي اي براي بشر متصور نبود به نظر مي رسد امروزه معنا و اهميت اصلي خود را از دست داده است.

از ديگر مراسم و آداب چهارشنبه سوري در گذشته مي توان به”چرشنبه بازاری” يا خريد شب چهارشنبه، فال گوش ایستادن، فال آب، قاشق‌زنی، “شال سالاماق” (رسم شال اندازی)، استفاده از وسايل شادي و بازيهايي چون “یومورتا چاقیشدیرماق” (بازی تخم مرغ )، توولاما (گردونه های آتش)، “توپ اودی” (توپ آتشین)و آتش روشن كردن اشاره كرد كه متاسفانه امروزه مردم به سان گذشته تمامی مراسمات مربوط به هر یک از چهارشنبه های مذکور را به جا نمی آورند ولی عموما با اجرای مختلف و متنوع آنها موجب پایداری اين سنت می شوند

ترقه تركاندن هيچ فلسفه خاصي ندارد و نمي توان آن را سور و شادي دانست، در گذشته بيشتر  آتش بازي به شكل ابتدايي آن و با گردونه آتش اجرا مي شده و همچنين وسايل سوزان و روشن به آسمان پرتاب مي كردند كه به اعتقاد پيشينيان به نوعي مبارزه با تاريكي و ظلمت بوده است.

مراسم ويژه آن در شب چهارشنبه (عصر روز سه شنبه) صورت می گيرد. برای مراسم در گوشه و کنار کوی و برزن نيز بچه ها آتش  می افروزند و از روی آن می پرند و ترانه (سرخی تو از من، زردی من از تو) می خوانند.

و باز مي خوانند: آتيل ماتيل چرشنبه( عاطل و باطل شود چهارشنبه) / بختيم آچيل چرشنبه(بختم بازشود چهارشنبه) اگر آب را نماد باروري بدانيم، آخرين چهارشنبه اسفند با باروري طبيعت همراه است. در روستاها معتقدند كه چهارشنبه آخر سال، «چرشنبه خاتون» است. به همين دليل زنان بالاي اجاق خوراك پزي با آرد شكل زني زيبا را مي كشند و زير آن يك آينه و شانه مي گذارند تا وقتي چهارشنبه خاتون آمد سرش را شانه بزند. چهارشنبه خاتون تأكيدي بر بارور شدن زمين در آخرين روزهاي اسفند است. در ميان مردم آذربايجان شرقي هر يك از چهارشنبه ها نامي دارند. مفصل‌ترين مراسم متعلق به آخرين چهارشنبه سوري است كه در آن شب آجيل و شيريني بر سفره  چهارشنبه سوری مي گذارند.

شب چله :

شب چله طولانی ترین شب سال محسوب می شود و مراسم آن اغلب نوعی شب نشینی فامیلی و دوستانه است. در این شب نشینی انواع خوراکی های زمستانی یعنی خشکبار و شیرینی خورده می شود. خوردن میوه های بهاره و تابستانی که به ترفندهای مختلف تا اولین شب زمستان نگهداری شده اند، به نوعی اصرار بر وجود بهار و تابستان گرم و پر برکت است. پختن برنج سفید نیز در شب چله ی بزرگ یا یلدا نوعی جادوی سفید برای سفید روزی و نیکبختی در زمستان سیاه و سرد به شمار می رود.

بیشترین مراسم زمستانی به چله کوچک مربوط می شود که سخت ترین و سردترین روزهای زمستان را در بر می گیرد. در بیشتر روستاها و گاه مناطق شهری آذربایجان شرقی، آیین های مشترکی در این خصوص وجود دارد. بر افروختن آتش بر پشت بام ها و گاه تیراندازی یا سر و صدا کردن ، معمول ترین و رایج ترین آداب مربوط به چله کوچک است. گمان بر این است که با افروختن آتش و سر و صدا، پیرزن سرما یا «قاری نَـنـَه» ترسیده و فرار می کند.

سیمای گردشگری استان آذربایجان شرقی
مجموعه آثار باستانی و یادمان‌های تاریخی یا مراکز و اماکن زیارتی است که موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی می شود و مشتمل بر گنجینه‌های معماری باستانی و تاریخی کشور است که در گستره استان پراکنده‌اند و حامل میراث عطیم فرهنگ گذشته مردم این سرزمین محسوب می‌شوند. از جمله این موارد می‌توان به دژها، قلعه ها، قصرها، کاخها، کاروانسراها، پل‌ها، بازارها، خانه‌ها و مدارس و معماری‌های بومی شهری و روستایی و حتی شهرهای باستانی و گورستان‌های تاریخی و غیره اشاره کرد. ساختمان کاخ شهرداری تبریز، عمارت و پارک تفریحی ائل‌گلی، عمارت طومانیانس کلیبر، قلعه بابک، قلعه پشتو، حمام و قلعه کردشت و منطقه تاریخی قویون دره‌سی و غار قدمگاه، روستای تاریخی و بی نظیر کندوان، خانه مشروطیت در تبریز، رصدخانه مراغه تنها نمونه‌های اندکی از هزاران اثر تاریخی استان می‌باشد.
همچنین کانون‌های مذهبی نیز در ایران قدمت و گسترش قابل ملاحظه‌ای دارند و همه ساله مورد بازدید میلیون‌ها زائر قرار می‌گیرند. شناسایی، توجه و ارزشمند کردن این منابع که بخش عظیمی از منابع گردشگری کشور محسوب می‌شوند باید در طرح توسعه گردشگری قرار گیرد. در عین حال برخی از این مکان‌ها به عنوان یادگارهای تاریخی بسیار مهم و ارزشمند نشان دهنده میراث عظیم فرهنگی، مذهبی و هنر ملی ایرانیان است و مشتمل بر انواع مساجد، تکایا، امامزاده‌ها و … هستند.
استان آذربایجان‌شرقی گنجینه‌ای از یادمان‌های مذهبی و زیارتی شکل گرفته دوران اسلامی و تبلوری از یک نوع جهان‌بینی خاص است وجود گنبدهای نیلگون و فیروزه‌ای، مناره‌ها و برج‌ها مقابر عرفا و منسوبین ائمه اطهار و … معنویت خاصی در کالبد جاذبه‌های گردشگری استان دمیده است. از آن جمله می‌توان به مسجد کبود (فیروزه جهان اسلام)، مسجد ارک علیشاه، (بزرگترین بنای اسلامی در قرن هشتم هجری) مقبره‌الشعرا (مدفن بیش از ۳۰۰ عارف و شاعر و دانشمند این سرزمین)، مقبره دو کمال (کمال‌الدین بهزاد و کمال‌الدین مخبزی) مقبره شیخ شهاب‌الدین اهری در اهر و کلیسای سنت استپانوس در جلفا نام برد.

از طرفی با در نظر گرفتن جاذبه‌های گوناگون طبیعی، تاریخی، فرهنگی و امکانات تفریحی و اقامتی نواحی مختلف استان و طرح‌های در دست اجرا توسط بخش دولتی و بخش خصوصی سطح‌بندی قطب‌های گردشگری استان به شرح زیر تعیین می شود:
۱٫   مرکز استان (مجموعه شهرستان تبریز، اسکو و بستان‌آباد) به دلیل وجود یادمان‌های متعدد تاریخی، فرهنگی و مذهبی و جاذبه‌ها و جلوه‌های زیبای طبیعی و از جمله مسجد کبود، مسجد ارک علیشاه، بازار بزرگ تبریز، مقبره‌الشعرا، پارک تاریخی و تفریحی ائل‌گلی و عمارت آن، خانه مشروطیت، گورستان شادباد مشایخ، روستای کرکج، پارک عون بن علی، دره لیقوان، دریاچه قوریگل، دشت تبریز، روستای تاریخی کندوان، آبگرم بستان آباد و …) و غنای امکانات و تجهیزات اقامتی و پذیرایی و طرح‌های در دست اجرا در حوزه این منطقه.
۲٫   حاشیه دریاچه ارومیه حد فاصل شهرستان شبستر تا بناب و ملکان به دلیل وجود بنادر متعدد و جزایر و شبه جزیره‌ها، مناطق حفاظت شده بی‌نظیر و سایر آثار تاریخی و مذهبی موجود در منطقه (از جمله بندرشرفخانه، پارک جنگلی سریلی در روستای ایوند، سواحل زیبای زینت لو و کرخالو، غار قدمگاه و روستای قرمزی گل، تپه باستانی شیرامین، بندر رحمانلو، تالاب قبادلو، جزایر اسلامی آرزو، اشک، کبودان و روستای آق منار و …).
۳- منطقه شمال و شمال‌شرق استان، حاشیه مرزی استان حد فاصل شهرستان‌های جلفا تا کلیبر از یک سو و منطقه جنگلی و زیبای ارسباران به دلیل جاذبه‌های بی‌نظیر طبیعی، ارتفاعات، تالاب‌ها و یادمان‌های تاریخی از سوی دیگر (از جمله آسیاب خرابه، کلیسای سنت استپانوس، جنگل‌های کیامکی، حمام و قلعه کردشت، قلعه بابک در کلیبر، مناطق ییلاقی ارسباران در منطقه کلیبر، دره‌های سرسبز اترا، دره قلعه بابک در کلیبر، جنگل‌های آینالو در کلیبر، شکارگاه وایقان، قلعه دره‌سی در کلیبر، قلعه جوشین، منطقه چیچکلر، سد خاکی ستارخان، کوه‌های گویجه بل، ائل داغی، بزغوش، بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری و …).
۴٫   دیگر نواحی استان اگر چه از جاذبه های طبیعی و تاریخی و مذهبی برخوردار می‌باشند. لکن به صورت پراکنده و محلی بوده و به عنوان مکان‌های تفریحی افراد بومی مطرح می‌شوند. تالاب‌های هشترود و میانه، یادمان‌های تاریخی مراغه ودامنه‌های میشو در مرند و آبگرم ســراب از این جمله می باشد.

جاذبه‌های طبیعی:
جاذبه‌های طبیعی مجموعه مظاهر و پدیده‌های طبیعی است که موجب توجه و جذب گردشگران داخلی و خارجی می‌شود و این بخش مشتمل بر همه جاذبه های طبیعی از قبیل اقلیم، پوشش گیاهی، جنگلها، درهها، دریاها، دریاچه ها، رودخانه ها، آبشارها، چشمه سارها، سدها، تالابها، مردابها، چشمه های آب گرم، چشمه های معدنی، کوه‌ها و ارتفاعات، ییلاقات، غارها، شکارگاهها و پارکهای حفاظت شده و … می باشد و هر کدام از آنها واجد ارزشهای گردشگری داخلی و خارجی هستند. قابلیت استان آذربایجان شرقی در خصوص برخورداری از جاذبه های طبیعی متنوع، در سطح کشور قابل توجه است.
دریاچه ارومیه به همراه بنادر شرفخانه‌، رحمانلو و آق گنبد، جزایر متعدد و بعضاً بی نظیر واقع در آن از جمله جزیره کبودان، اسلامی، آرزو و اسپیر، تالابها، مردابها و سدهای خاکی که شرایط مساعدی برای جذب پرندگان مهاجر در سطح استان فراهم آورده و به غنای بیولوژیک منطقه افزوده است. همچنین استان آذربایجان شرقی به دلیل شرایط زمین شناختی یکی از کانونهای مهم آب معدنی و آبگرم به ویژه در مناطق غربی و مرکزی است.
آذربایجان از نظر بافت کوهستانی نیز دارای اهمیت خاصی است و سه رشته مهم و اصلی کوههای ایران یعنی البرز، زاگرس و مرکزی در این منطقه به هم پیوسته و فلات کوچک و مرتفعی را پدید آورده اند. این استان به علت داشتن موقعیت کوهستانی و قلل پر برف دارای رودهای متعددی است که اکثر آنها فصلی می باشند و در دو حوضه آبریز استان (دریای خزر و دریاچه ارومیه) جریان دارند که رودخانه ارس مهمترین و پر آبترین رودخانه شمال آذربایجان شرقی است. همچنین استان آذربایجان شرقی به علت ویژگیهای جغرافیایی و توپوگرافی دارای پستی و بلندیهای فراوانی است که دره های فرحبخش و سرسبز از مشخصات بارز آنهاست. اکثر دره های استان در فصل بهار و تابستان مورد بهره برداری توریستی قرار می گیرند که از آن جمله میتوان دره لیقوان، سعیدآباد و پیغام را نام برد.
این دره ها به علل پوشش گیاهی دل انگیز، کشتزارهای سرسبز، باغات پراز میوه و گل و رودخانه های روان و چشمه های جوشان و به ویژه چشم اندازهای زیبا از عناصر مهم و ممتاز در منابع طبیعی گردشگری به حساب می آیند. از سویی دشتها و جلگه های متعددی نیز در استان واقع است که بعضاً به دلایل اقتصادی و جاذبه های خاص توریستی واجد اهمیت زیادی می باشند و دشت تبریز، دشت آذرشهر و دشت مراغه از آن جمله اند. علاوه بر پوشش گیاهی متنوعی که در فضاهای جلگه ای، دره ای و کوهستانی استان قرار دارند جنگلهای متراکمی نیز در نقاط مختلف استان موجود است. منطقه ارسباران بخاطر وجود کوههای سرسبز، جنگل‌های زیبا، مراتع غنی و رودهای پر آب، از زیبایی دل انگیزی برخوردار است و می توان گفت کانون تجمع زیبایی، شکوه و عظمت طبیعت، قدمت تاریخی، تنوع گونه های گیاهی و جانوری است.
جنگلهای شهرستان مراغه، هشترود و ورزقان، پارک جنگلی سریلی واقع در روستای ایوند شبستر و آینالو در کلیبر نیز دارای ویژگیهای خاص خود می باشند. علاوه بر کانونهای جنگلی، بیشه زارهای متعددی نیز در نقاط مختلف استان از جمله پیرامون دریاچه ارومیه، قوریگل، شورابیل، نئور و برخی از تالابها وجود دارند.
مناطق حفاظت شده نیز که از ذخایر ارزشمند طبیعی استان و کشور می باشد نیز در استان متعدد است و بعضاً دارای گونه های نادر و مهم گیاهی و حیوانی است. منطقه حفاظت شده ارسباران به عنوان ذخیره گاه بیوسفر در یونسکو به ثبت رسیده است.

پناهگاه حیات وحش کیامکی، تالاب قره قشلاق، تالاب قوریگل، جزیره اسلامی و جزیره کبودان از دیگر مناطق حفاظت شده استان هستند. همچنین آبشار آسیاب خرابه خود نیز یکی از جاهای دیدنی استان است.

مهمترین جاذبه‌های گردشگری آذربایجان شرقی به شرح ذیل میباشد:

ائل‌گلی (شاه‌گلی):
پارک تاریخی و تفریحی ائل‌گلی در روی تپه‌ای نسبتاً بزرگ با استخری به مساحت ۵۴۶۷۵ متر مربع در ۷ کیلومتری جنوب‌شرق تبریز قرار دارد. این مجموعه و تأسیسات اطراف آن که سابقاً شاه‌گلی (استخر شاه) خوانده می‌شد در عصر آق‌قویون‌ها (۸۰۰ ه . ق) احداث و در دوره پسر هشتم عباس میرزای قاجار بازسازی و در سال ۱۳۴۹ تجدید بنا گردید. پارک ائل‌گلی با پله‌بندی بی‌نظیر، نهرهای روان در بین پله‌ها، گل‌کاری و رستورانی با دو طبقه در میان استخر پذیرایی میهمانان و گردشگران می‌باشد.
◄ منطقه حفاظت شده ارسباران:
منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعتی معادل ۸۰۴۲۸ هکتار در کنار رود ارس در محدوده شهرستان کلیبر قرار دارد. این منطقه به دلیل ارتفاعات بلندی چون قیز قلعه‌سی، هشت سر، شیور داغلی، گیامکی و مناطق جنگلی چون آینالو، زغالو و حیات وحش متنوع با حیوانات نادری چون سیاه خروس قفقازی، مارال (شوکا)، خرس، روباه، گرگ، شغال، گراز، چشم‌اندازی بکر و بی‌مانند طبیعی است که در سال ۱۳۵۵ از سوی سازمان جهانی یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه‌های زیست جهان، در فهرست مناطق با ارزش طبیعی دنیا ثبت گردیده است.
◄ پیست اسکی سهند:

سهند را عروس کوه‌های ایران گویند زیرا در تابستان گلزاری بی‌نظیر، پوشیده از گل و چمن با چشم‌اندازی زیبا و دیدنی و در زمستان پوشیده از برف است و وجود ۹-۸ ماه از سال برف قابل اسکی در سهند، برتری ویژه‌ای به این پیست بخشیده و آن را از سایر پیست‌های کشور و حتی خاورمیانه متمایز می‌سازد. این منطقه در آینده‌ای نه چندان دور قابل تبدیل به دهکده ورزش‌های زمستانی خواهد بود.
◄ روستای کندوان:
کندوان یا کندوجان از روستاهای زیبای استان در ۶۲ کیلومتری تبریز، در دامنه‌های سرسبز سلطان داغی در شهرستان اسکو قرار گرفته است. روستای تاریخی و شگفت‌انگیز کندوان که چونان قندیل‌های عظیم در دشت سر از کوه بیرون آورده است گویای زیبایی طبیعت و مبارزه طولانی انسان با طبیعت است. مردم پیشین کندوان با دستان نیرومند و خستگی‌ناپذیر خود صخره‌های سنگی سخت و مقاوم را به تسلیم در برابر خود واداشته و کوه‌های گران را شکافته و ماواء و جایگاهی برای خویش ساخته‌اند.
به عقیده تعدادی از محققان این خانه‌های با معماری صخره‌ای منحصر به فرد خود متعلق به قرن ۷ (ه . ق) می‌باشد. ولی برخی دیگر نیز معتقدند قدمت آن به دوره قبل از اسلام مربوط می‌شود.
روستای کندوان علاوه بر معماری صخره‌ای، دارای آب و هوای مطبوع و دلپذیر و آب معدنی کندوان می‌باشد که به لحاظ ویژگی درمانی آن از شهرت فراوانی برخوردار است.
◄ سایر جاذبه‌های طبیعی استان:
تالاب بین‌المللی قوری‌گل (بستان‌آباد)، سواحل دریاچه ارومیه با ویژگی تفریحی و درمانی، آب‌های معدنی شهرستان‌های (سراب، کلیبر و آذرشهر) دره‌های سرسبز منط(لیقوان، طرزم، ایوند، کندوان) منطقه ییلاقی چیچکلو (ورزقان)، دامنه‌های سبز ارتفاعات میشو (مرند) آبشار گل آخور (ورزقان)، غار کبوتر (مراغه)، پیست اسکی پیام (مرند) و صدها جاذبه‌های دیگر.
جاذبه‌های توریستی:
آذربایجان‌شرقی به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود شاهراه اصلی عبور هزاران گردشگر آسیایی و اروپایی است این سرزمین از دیرباز مهد مدنیت بوده و دارای سابقه چندین هزار ساله می‌باشد و به برکت قدمت و غنای فرهنگی خود، صدها اثر تاریخی ارزشمند از دوره‌های مختلف را در خود جای داده است. به طوری‌که تاکنون بیش از ۱۴۰۰ اثر تاریخی در استان شناسایی شده و ۲۳۸ اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده است. علاوه بر ویژگی ممتاز تاریخی، این استان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود، تأثیرپذیری از آب و هوای مدیترانه‌ای با آب و هوای مطبوع و دلپذیر، مناطق جنگلی زیبا با چشم‌انداز بدیع، دره‌های سرسبز، کوه‌های سر به فلک کشیده و پرآوازه‌ای چون سهند و سبلان از پتانسیل‌های با ارزش اکوتوریستی کشور محسوب می‌گردد.
تبریز مرکز استان آذربایجان‌شرقی با قدمت ۳ الی ۴ هزار ساله، یکی از شهرهای کهن و تاریخی ایران است. وجود دانشگاه جامع علمی و اسلامی ربع رشیدیه، حکایت از پیشینه تاریخی، فرهنگی و علمی این دیار است. تبریز در دوره قبل از اسلام خصوصاً در دوره ساسانیان از مراکز مهم نظامی و دفاعی و در دوره‌های روادیان، سلجوقیان، ایلخانیان، جلایریان، ترکمانان، صفویه، پایتخت رسمی و در دوره قاجاریه ولیعهدنشین بوده است و بالاخره در دوره معاصر تبریز مهد علم و مدنیت، هنر و شعر در ایران است به طوری‌که اولین انجمن ایالتی مدرسه نوین، تراموای شهری و … در آن ایجاد گردیده است. مهمترین جاذبه‌های توریستی آذربایجان شرقی به شرح ذیل میباشد:
◄ بازار تبریز:
بازار تبریز بزرگترین بازار به هم پیوسته و مسقف دنیا یکی از بازارهای تاریخی و زیبای ایران است مجموعه بازار تبریز در قرن ۵ (ه . ق) احداث گردیده و بنای کنونی بازار در دوره قاجاریه بعد از زلزله ۱۱۹۳ (ه . ق) مرمت شده است معماری ایرانی- اسلامی، کثرت تیمچه‌ها، راسته‌ها، دالان‌ها، انواع متنوع مشاغل و تعداد زیادی مساجد و مدارس تاریخی شکوه و عظمت خاصی به این مجموعه بخشیده است. مجموعه بازار تبریز با ۲۰ راسته بازار، ۳۵ سرای، ۲۵ تیمچه، ۱۱ دالان و حدود ۵۵۰۰ منار از مراکز پر رونق تجارت و صادرات در ایران و آذربایجان است تیمچه مظفریه با گنبد، طاق ضربی زیاب به عنوان مرکز تجارت از اشتهار  و معروفیت فراوانی برخوردار است.
◄ مسجد کبود:
مسجد کبود و یا فیروزه جهان اسلام، از شاه‌کارهای هنر معماری اسلامی در سال ۸۷۰ (ه . ق) (۱۴۶۶م) به دستور ابومظفر جهان‌شاه قره‌قویونلو بنا گردیده است بنای باشکوه مسجد از نظر کاشی‌کاری معرق، آمیزش رنگ‌ها، داشتن انواع خطوط عالی، نسخ، ثلث، نستعلیق، اشکال و طرح‌های بدیع هندسی و اسلیمی، بی‌نظیر، مورد نظر ارباب ذوق و هنر بوده است. این مسجد در زلزله سال ۱۱۹۳ (ه . ق) (۱۷۷۹ م) تمام سقف‌اش فرو ریخت و فقط سر در آن باقی مانده بود ولی در سال‌های اخیر به همت یکی از معماران چیره دست آذربایجان گنبد مسجد در دو لایه ساخته شده است. این مسجد تاریخی در سال ۱۳۱۰ (ه . ق) در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردید.
◄ ارک علی‌شاه:
این بنای باشکوه بازمانده مسجد است که در فاصله سال‌های ۷۱۶ (ه . ق) به همت تاج‌الدین علی‌شاه جیلانی تبریزی وزیر ایلخانان مغول ساخته شد بنایی که به صورت سه دیوار بلند به شکل ایوان دیده می‌شود. قسمت سقف مسجد بود و ارتفاع دیوارها ۳۰ متر است و اخیراً دریافتند که ۷ متر از دیوارها در زیر خاک مانده و عرض دیوارها حدود ۱۰ متر است این مسجد در زمان آبادی, مسجد جامع بوده و با کاشی‌کاری و ستون‌های مرمری و گچ‌بری و کتیبه‌های گوناگون تزئین یافته بود. از این مسجد در دوره انقلاب مشروطیت به عنوان قلعه و انبار مهمات استفاده می‌شد.
◄ مسجد جامع تبریز:
این مسجد یکی از بناهای زیبا و تاریخی تبریز است که در اوایل دوره اسلامی بنا گردیده و پس از زلزله سال ۴۳۴ (ه . ق) مرمت و بازسازی آن در دوره سلجوقیان و آق‌قویونلوها، صفویه، قاجاریه مورد توجه قرار گرفته است. در بالای در شمالی مسجد جامع سنگ نوشته به خط محمد مؤمن تبریزی در ۱۵ سطر به خط ثلث سیار زیبا که در تاریخ ۱۱۰۶ (ه . ق) بر روی سنگ رخام نصب شده است و علاوه بر آن سنگ دیگری که حاوی رؤیای شاه طهماسب اول صفوی در ۱۲ سطر به تاریخ ۹۷۲ (ه . ق) به خط ثلث به چشم می‌خورد.
◄ مقبره‌الشعراء تبریز:
مقبره‌العشراء تبریز یکی از بناهای زیبا و دیدنی شهر تبریز است که در محله سرخاب در کنار بقعه سید حمزه واقع شده است این مکان مدفن ابدی بیش از ۴۰۰ تن از دانشمندان و عرفا و شعرای نام‌آوری چون محمدحسین شهریار، خاقانی شروانی، اسدی طوسی، ابوالعلاء فلکی، ظهیرالدین فاریابی، انوری ابیوردی، قطران تبریزی، شیخ محمد خیابانی، ثقه‌الاسلام و … می‌باشد.
◄ امامزاده‌ها و مقابر:
آذربایجان‌شرقی به لحاظ قدمت تاریخی، فرهنگی مدفن و آرامگاه عده کثیری از عرفا و علما می‌باشد که در سطح استان پراکنده می‌باشد از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
امامزاده دال و ذال، بقعه سیدحمزه، مقبره عون و زید، مقبره شیخ محمد سیاه‌پوش، بقعه صاحب‌الامر، بقعه سیدابراهیم, مقبره دو کمال (کمال‌الدین خجندی و کمال‌الدین بهزاد نقاش) در تبریز، مقبره محمود شبستری صاحب مثنوی گلشن راز در شبستر، مقبره شیخ شهاب‌الدین اهری در اهر، مقبره اوحدالدین مراغه‌ای در مراغه، بقعه شیخ اسحاق در هریس، مقبره ملا معصوم (نیایشگاه مهری) در مراغه، امامزاده شعیب و امامزاده محمود نوجه‌مهر در جلفا.
◄ بقعه عون‌بن‌علی:
این بقعه در بلندترین قله کوه سرخاب واقع شده و احتمالاً بنیان اولیه آن از دوره ایلخانی است و این بنا به روایتی، مقبره دو تن از اولاد حضرت علی (ع) به نام‌های عون‌بن‌علی و زیدبن‌علی قرار دارد.
◄ قلعه‌های تاریخی:
قلعه بابک در فراز قله عظیم جمهور در پهنه اسطوره‌ای ارسباران در ۷ کیلومتری جنوب‌غربی کلیبر در ارتفاع ۲۳۰۰ الی ۲۶۰۰ متری, چونان عقاب کهنسالی بر منطقه آرمیده است. این قلعه که از سه طرف به‌وسیله پرتگاه‌های احاطه شده روزگاری جایگاه یکی از پرشورترین مبارزات مردمی بر علیه ظلم و ستم به رهبری بابک خرم دین بوده است و بر اثر کاوش‌هایی که صورت گرفته است سفالینه‌هایی از قرون سوم و هفتم      (ه . ق) و سکه‌هایی که از دوره اتابکان به دست آمده است. از قلعه‌های دیگر آذربایجان می‌توان به قلعه کردشت (جلفا) قلعه جوشین (ورزقان) اوارسین (کلیبر) ضحاک (هشترود) پشتو (اهر) اشاره نمود.
◄خانه مشروطیت:
این خانه در غرب بازار تبریز قرار دارد و در زمان مشروطیت، تعلق به حاجی مهدی کوزه‌کنانی و زمانی محل تجمع سران و رهبران صدر مشروطیت مانند ستارخان، باقرخان، ثقه‌الاسلام، حاج میرزا آقا فرشی و میراز حسین واعظ و دیگر مشروطه خواهان بوده است.
◄ موزه آذربایجان:
این موزه که از سال ۱۳۴۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفته، در مساحتی قریب به ۳۰۰۰ متر مربع ساخته شده و دارای سه سالن نمایش اشیای باستانی، سالن سکه و اشیای دوره اسلامی و سالن سوم که کارهای هنری آقای احد حسینی می‌باشد.
◄ سایر آثار تاریخی:
کلیسای سنت استپانوس (جلفا)، سهرقه و موجومبار (شبستر) مریم مقدس و سرکیس مقدم (تبریز)، حمام تاریخی نوبر (تبریز)، حمام مهرآباد (بناب)، حمام کردشت (جلفا)، موزه مشروطه (تبریز)، موزه آذربایجان (تبریز)، پل‌های کوچک و بزرگ خدا آفرین (کلیبر)، پل آجی‌چای (تبریز)، گنبدهای سه‌گانه مراغه (کبود، غفاریه، سرخ)، برج مدور (مراغه) برج آتش‌نشانی (تبریز)، برج دوزال (جلفا)، سنگ نبشته‌های تاریخ رازلیق و نشتبان (سراب)، کتیبه سنگی سقندل (ورزقان) و ده‌ها اثر دیگر.

تورهای تبریز گردی و طبیعت گردی را از ما بخواهید . تورهای گروهی از تمامی شهرهای ایران میتوانند با شماره تلفن 09145809575 تماس حاصل نمایند. سالها تجربه پشتوانه ماست.